Het kwam heel veel voor vroeger. Dienstmeisjes die zwanger raakten: van de heer des huizes, of van de zoon. En dan weggestuurd werden alsof zij iets schandelijks hadden gedaan. In heel wat streekromans wordt het uitgewerkt. Het kwam voor in de stad en op het platteland. Ook op het Groninger platteland, waar de hereboeren heersten op hun monumentale boerderijen.
In 1844 kwam in Baflo, op het hogeland van Groningen, Witske Danhof ter wereld, de oudste dochter van Garmt Danhof en Jantje Paul(us). Ze had een oudere broer, Reinolt, en kreeg nog vijf zusjes: Anje (geboren en overleden in 1846), Anje (1850), Johanna (1851), Harmke (1854) en Meike (1858). Johanna was onze overgrootmoeder, de bakkersvrouw.
Witske werd dienstmeisje en raakte zwanger. Ze was 28 jaar toen ze op 21 december 1872 in Baflo beviel van een zoon. Ze noemde hem (naar haar vader) Garmt. In Garmts geboorteakte staat vermeld: vader onbekend. Aangifte werd gedaan door een zekere Martje Kuiper, dagloonster, die ook bij de bevalling aanwezig was. Hoe zou dit alles ontvangen zijn in huize Danhof? Ze noemde haar zoontje Garmt; daaruit zou je kunnen afleiden dat Witske in ieder geval door haar ouders niet de deur gewezen is. Broer Reinolt was tien jaar daarvoor al getrouwd met Gezina Eltjes en had een eigen gezin. Zusjes Anje en Johanna hadden de huwbare leeftijd al wel bereikt (Anje werkte als dienstmeisje en zou een paar jaar later trouwen met timmerman Klaas van Houten; Johanna werkte als huishoudster en zou een klein jaar later trouwen met onze overgrootvader), maar Harmke was 18 en Meike nog maar 14. Hoe zouden zij dit alles beleefd hebben? Hoeveel is er besproken en hoeveel verzwegen?
Ruim een jaar later trouwde Witske alsnog. Op 19 januari 1874 werd te Winsum het huwelijk gesloten tussen Witske Danhof, dagloonster en Tonnis Roetcisoender, dagloner (eerder varensgezel), 33 jaar oud en weduwnaar met een zoontje van ongeveer Garmts leeftijd: Hielke.
Roetcisoender??? Wat is dat voor een naam??? Veel naspeuring leverde uiteindelijk op dat de grootvader van deze Tonnis een Zwitser was: Johann Rutishauser (naar een plaatsnaam in Zwitserland in de omgeving van Scherzingen). Johannes werd geboren in Scherzingen, emigreerde naar Nederland, trouwde met Antje Hylkes en overleed in 1808 in Ezinge als Jan Rautenschaufster. In 1812 nam zijn weduwe voor zichzelf en hun kinderen Susanna, Elizabeth en Hielke de naam Grotenschoester aan. Zoon Hielke had bij zijn huwelijk in 1837 in Winsum de naam Roetcicoender en uiteindelijk is het Roetcisoender geworden. (www.meertens.knaw.nl). Googlen op “Roetcisoender” levert geen hits op in Nederland. Zelfs het telefoonboek van Nederland kent geen Roetcisoenders meer.
Tonnis was dus een zoon van Hielke Roetcisoender. Opvallend is dat de kleine Garmt bij het huwelijk niet werd geëcht en de achternaam Danhof hield. Samen kregen Tonnis en Witske nog drie zonen en een dochter: Jan (2 december 1874), Reinolt (10 februari 1877), Anne (23 november 1878) en Jantje (23 maart 1881) – halfbroertjes en -zusje van Garmt en van Hielke dus. Lang heeft Witske niet van haar gezin kunnen genieten: zij overleed in 1882.
Alle vier haar zonen emigreerden naar Amerika. Het lijkt erop dat de verhoudingen goed waren: ze vestigden zich allemaal in het noordwesten, in de buurt van Seattle. Hoe het dochter Jantje is vergaan heb ik (nog) niet achterhaald. Stiefzoon Hielke bleef in Nederland en trouwde met Geertruid Hoeksema. Tonnis overleed op 5 oktober 1908 en ligt begraven op hetzelfde kerkhof in Winsum-Obergum waar ook Klaas en Johanna begraven liggen.
grafsteen Tonnis Roetcisoender,, kerkhof Winsum-Obergum
Hielke en Geertruid hebben in hun leven in ieder geval één reis naar Amerika gemaakt: in 1955. Ook zij zijn uiteindelijk begraven op het kerkhofje van Winsum-Obergum.
Maar het leven gaat verder… In Nederland lijkt de naam Roetcisoender uitgestorven. Maar dankzij Tonnis en Witske en hun zonen levert ‘googlen” op Roetcisoender heel wat Amerikaanse hits op: meer dan 250!
Gevonden via Google: Steve Roetcisoender, directeur van de Henry David Thoreau basisschool in Kirkland, Washington.
Meer informatie: http://schools.lwsd.org/thoreau/index.asp
Hallo. ik zag vandaag 18-09-2018 een overlijdensadvertentie van mevrouw Geertruida Klazienaveen Roetcisoender in de ommelanden courant. Deze advertentie stond nog niet op mensenkind. Maar wel de overlijdensadvertentie van haar echtgenoot ,zie link. https://www.mensenlinq.nl/overlijdensberichten/heine-van-dijk-1201886.
Dag Hinnie, dank voor deze aanvulling.
Dag Marijke, Ik ben al een tijd bezig met het uitzoeken vna mijn stamboom. Mijn voorgeslacht Danhof blijkt connectie te hebben met Meima en zodoende kwam ik op deze site terecht. Je kroniekjes zijn boeiend om te lezen en leveren mij hier en daar inzicht in de Danhofs, dank!
De precieze geboortedata van de kinderen Roetcisoender heb ik via AlleGroningers.nl achterhaald wat het onderstaande lijstje oplevert:
Jan geboren op 1 december 1874, aangifte van geboorte op 2 december 1874 (http://allegroningers.nl/zoeken-op-naam/deeds/b9c50c59-ec5c-c583-5a51-423ccc1ac616)
Reinolt geboren op 9 februari 1877, aangifte van geboorte op 10 februari 1877 (http://allegroningers.nl/zoeken-op-naam/deeds/15c20e7c-efc2-f3f4-42ea-8b1df20ac953)
Anne geboren op 27 november 1878, aangifte van geboorte op 28 november 1878 (http://allegroningers.nl/zoeken-op-naam/deeds/e3439db6-ced0-8100-fee8-2af384988923)
Jantje geboren op 21 maart 1881, aangifte van geboorte op 23 maart 1881 (http://allegroningers.nl/zoeken-op-naam/deeds/9c4188b9-b206-c363-888b-84861b4b0e1f)
Lang heeft Witske niet van haar gezin kunnen genieten: zij overleed in 1882. Dit moet zijn 5 februari 1883.
Trouwens, soms wordt Roetcisoender als Roetciesoender geschreven.
Met vriendelijke groet,
Alfred Drenth
Hallo ALfred, dank voor je uitgebreide reactie op mijn stukje over Witske! Ik zie hem helaas nu pas, vandaar mijn late antwoord.
Mijn betovergrootmoeder heette Kornelia Roetcisoender en trouwde in Adorp op 05-11-1885 met Hilbrand van Velzen. Zij waren de ouders van mijn opa van moeders kant.
Kornelia was een dochter van Jan Roetcisoender en Kathrina Pluger, mijn bet-betovergrootouders dus. Ik zou graag willen weten hoe Kornelia gelinkt is aan Johann Rutishauser uit Zwitserland. Haar vader Jan kan onmogelijk de hierboven genoemde Jan Roetcisoender, zoon van Tonnis, geweest zijn want deze was pas 11 toen Kornelia trouwde. Iemand die mij kan helpen? Had Tonnis nog broers en was daar misschien een Jan bij die de vader van Kornelia zou kunnen zijn?
Dat is zeer waarschijnlijk juist. Jan Roetcisoender die getrouwd was met Katharina Pluger is geboren op 8 juli 1838 (Obergum) en overleden op 19 september (Adorp). Hun dochter Trijntje (jongere zus van Kornelia) is weer mijn overgrootmoeder.
Hallo Rozamarijn. Dank voor je interessante reactie! Ik zie hem nu pas en ga gelijk antwoorden. Jouw betovergrootmoeder Kornelia was een dochter van Jan Roetcisoender (1838-1910), die inderdaad een broer van Tonnis (1840-1908) was. Zij waren zoons van de eerste Hielke Roetcisoender (1807-1847), die weer de (enige) zoon was van Johan Rutishauser, die uit Scherzingen (Zwitserland) naar Nederland kwam en op 14 mei 1797 in Oldehove trouwde met Antje Hielkes. Zijn naam werd in Nederland aangepast/verbasterd tot Jan Roetcisoender. Andere versies van deze naam die ik tegengekomen ben zijn bijvoorbeeld: Rautenschauster, Roetcicoender en Roetsiesoender.
Hallo, ik ben ook bezig met deze stamboom, ben achternicht van Rozemarijn hierboven. Iets klopt niet: Jan, de zoon van Tonnis, kreeg met zijn vrouw Trijntje Bil, 8 kinderen en allemaal geboren in Groningen tussen 1897 en 1907….
Hallo Miranda. Dank voor je reactie! Jan en Trijntje kregen inderdaad acht kinderen in Groningen. Daarna emigreerden ze met het hele gezin naar de staat Washington in de Verenigde Staten. Daar kregen ze nog twee zonen: Raymond (1912) en William (ongeveer 1920). Ik kan niet uitsluiten dat ze nog meer kinderen kregen; die heb ik dan niet gevonden. Deze Jan is een neef (oomzegger) van de Jan Roetcisoender die de vader is van Rozamarijns betovergrootmoeder Kornelia)
Marijke schrijft: ‘Hoe het dochter Jantje is vergaan heb ik (nog) niet achterhaald.’
Welaan: Jantje emigreert in 1901 naar de USA en noemt zich daar Jennie.
Zij trouwt op 22 Oct 1904 in Grand Rapids, Kent County, Michigan, USA met
William Vanderpol. Hij is 10 Mar 1883 geboren in Schoterland, Heerenveen,
Friesland als Willem van der Pol en in 1903 naar de USA geëmigreerd.
Jantje & William vestigen zich in King County, Washington waar ook haar
Broers komen wonen en William een boerderij met melkkoeien bedrijft.
Zij krijgen twee dochters Tena (1906-1992) en Florence Jennie (1911-1997).
William overlijdt 2 Nov 1955 en Jantje 11 Jul 1961. Beide zijn begraven op
Redmond Cemetery, King County, Washington.